Κοινοβουλευτική ερώτηση προς τους Υπουργούς Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας κατέθεσε ο Βουλευτής Αχαΐας και Τομεάρχης Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ Ανδρέας Παναγιωτόπουλος με την συνυπογραφή (12) δώδεκα βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ αναδεικνύοντας μια χρόνια και κατάφωρη κοινωνική αδικία που αφορά χιλιάδες επιζώντες συζύγους συνταξιούχων του πρώην ΟΓΑ, κυρίως ηλικιωμένες γυναίκες της υπαίθρου.
Όπως επισημαίνεται στην ερώτηση, παρά το ενιαίο πλαίσιο που θεσπίστηκε με τον ν. 4387/2016 για τις συντάξεις λόγω θανάτου και την καθιέρωση κατώτατου ορίου σύνταξης χηρείας που από 1.1.2025 ανέρχεται στα 436,40 ευρώ, οι συντάξεις χηρείας του πρώην ΟΓΑ για θανάτους πριν τις 13.5.2016 εξακολουθούν να διέπονται από παρωχημένες καταστατικές διατάξεις. Το αποτέλεσμα είναι επιζώντες σύζυγοι να λαμβάνουν εξαιρετικά χαμηλά ποσά που μπορεί να φτάνουν μόλις τα 80 ευρώ ανά μήνα, χωρίς καμία πρόβλεψη κατώτατου ορίου προστασίας.
Η διαφοροποίηση αυτή, που βασίζεται αποκλειστικά στην ημερομηνία θανάτου του ασφαλισμένου, δημιουργεί σοβαρή ανισότητα μεταξύ δικαιούχων και αντίκειται στις θεμελιώδεις αρχές της ισότητας, της κοινωνικής αλληλεγγύης και του κοινωνικού κράτους δικαίου.
Παράλληλα, η ερώτηση αναδεικνύει κι ένα δεύτερο, εξίσου σοβαρό πρόβλημα: το ισχύον πλαίσιο της οικονομικής ενίσχυσης βαριάς αναπηρίας του ΟΠΕΚΑ αποκλείει άτομα με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω μόνο και μόνο επειδή λαμβάνουν σύνταξη, ανεξαρτήτως ύψους. Έτσι, επιζώντες σύζυγοι με εξαιρετικά χαμηλές συντάξεις χηρείας του πρώην ΟΓΑ στερούνται αδικαιολόγητα της ενίσχυσης, παρότι βρίσκονται σε συνθήκες ακραίας οικονομικής ευαλωτότητας.
Οι βουλευτές καλούν την κυβέρνηση να προχωρήσει στη θέσπιση κατώτατου ορίου σύνταξης λόγω θανάτου και για τις συντάξεις χηρείας του πρώην ΟΓΑ προ του 2016 ώστε να αντιστοιχούν τουλάχιστον στο πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης. Ζητούν επίσης την άμεση προσαρμογή των κριτηρίων, ώστε η λήψη πολύ χαμηλής σύνταξης να μην αποτελεί λόγο αποκλεισμού από την ενίσχυση βαριάς αναπηρίας, αποκαθιστώντας μια προφανή κοινωνική αδικία εις βάρος των πιο ευάλωτων πολιτών.
Η κυβέρνηση καλείται να δώσει άμεσες και ουσιαστικές απαντήσεις και να προχωρήσει στις αναγκαίες νομοθετικές παρεμβάσεις, ώστε να διασφαλιστεί η αξιοπρεπής διαβίωση των χαμηλοσυνταξιούχων χηρείας και των ατόμων με βαριά αναπηρία.
Ακολουθεί η ερώτηση:
Αθήνα, 23 Δεκεμβρίου 2025
ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τους κ.κ. Υπουργούς
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας
Θέμα: Θέσπιση κατωτάτου ορίου σύνταξης λόγω θανάτου για συζύγους συνταξιούχων του πρώην ΟΓΑ θανόντων προ της 13.5.2016 και ανάγκη ρύθμισης των κριτηρίων χορήγησης της οικονομικής ενίσχυσης βαριάς αναπηρίας του ΟΠΕΚΑ
Με τις διατάξεις του ν. 4387/2016 καθιερώθηκε ενιαίο πλαίσιο χορήγησης συντάξεων λόγω θανάτου, καθώς και κατώτατο ποσό σύνταξης χηρείας με βάση την εθνική σύνταξη (ν. 4499/2017), το οποίο από 1.1.2025 ανέρχεται στα 436,40 ευρώ. Ωστόσο, για τους συνταξιούχους του πρώην ΟΓΑ των οποίων ο θάνατος επήλθε πριν την 13.5.2016 εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι παλαιές καταστατικές διατάξεις, με αποτέλεσμα οι επιζώντες σύζυγοι να λαμβάνουν το ήμισυ της κύριας σύνταξης, εξαιρουμένου του βασικού ποσού, και μόνο εφόσον δεν έχουν άλλη σύνταξη. Το σημαντικότερο απ’ όλα δεν προβλέπεται κανένα κατώτατο όριο προστασίας με συνέπεια χιλιάδες ηλικιωμένες χήρες στην ύπαιθρο να ζουν με επιδόματα χηρείας που υπολείπονται ακόμη και του ελάχιστου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Η διαφοροποίηση αυτή, η οποία βασίζεται αποκλειστικά στην ημερομηνία θανάτου του ασφαλισμένου, δημιουργεί κατάφωρη ανισότητα και αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της ισότητας, της κοινωνικής αλληλεγγύης και του κοινωνικού κράτους δικαίου.
Παράλληλα, το ισχύον πλαίσιο χορήγησης της οικονομικής ενίσχυσης βαριάς αναπηρίας του ΟΠΕΚΑ αποκλείει από την ενίσχυση άτομα που λαμβάνουν σύνταξη, ανεξαρτήτως ύψους. Αυτό οδηγεί στο παράδοξο αποτέλεσμα επιζώντες σύζυγοι με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω να στερούνται την ενίσχυση, ακόμη και όταν η σύνταξη χηρείας προ του 2016 είναι εξαιρετικά χαμηλή. Ενώ ο νομοθέτης έχει ήδη αναγνωρίσει ότι ο αποκλεισμός σε περιπτώσεις πολύ χαμηλών παροχών είναι κοινωνικά άδικος –όπως αποδεικνύεται από τις εξαιρέσεις για ανασφάλιστους υπερήλικες και τέκνα με πολύ μικρά επιδόματα– δεν έχει προχωρήσει σε αντίστοιχη ρύθμιση για τους χαμηλοσυνταξιούχους χηρείας του πρώην ΟΓΑ.
Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί
- Προτίθεται η κυβέρνηση να προχωρήσει στη θέσπιση κατωτάτου ορίου σύνταξης λόγω θανάτου και για τις συντάξεις χηρείας του πρώην ΟΓΑ προ της 13.5.2016, ώστε να αντιστοιχούν τουλάχιστον στο πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης, δηλαδή στα 436,40 ευρώ για το έτος 2025, ώστε να διασφαλιστεί η νομοθετική ισότητα και να αποφευχθούν κοινωνικές ανισότητες;
- Θα προσαρμοστούν τα κριτήρια χορήγησης της οικονομικής ενίσχυσης βαριάς αναπηρίας του ΟΠΕΚΑ, ώστε η λήψη εξαιρετικά χαμηλής σύνταξης (όπως οι συντάξεις χηρείας ΟΓΑ προ του 2016) να μην αποτελεί λόγο αποκλεισμού για άτομα με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω;
Οι Ερωτώντες Βουλευτές
Παναγιωτόπουλος Ανδρέας
Γαβρήλος Γιώργος
Νοτοπούλου Κατερίνα
Καλαματιανός Διονύσιος
Ακρίτα Έλενα
Βέττα Καλλιόπη
Δούρου Ειρήνη
Κασιμάτη Νίνα
Μαμουλάκης Χάρης
Μπάρκας Κωνσταντίνος
Παπαηλιού Γιώργος
Τσαπανίδου Πόπη
Ψυχογιός Γιώργος